Collectie speciale berichten over de Poolse geschiedenis.

[Pieszyce]

Spectaculaire 1945 gevangenis uitbraak herdacht

In de nacht van 4 augustus 1945, brak een groep Poolse verzetsstrijders in, in een gevangenis in de stad Kielce, Centraal Polen, bevrijdend 354 gevangenen die door de communisten waren gearresteerd.

Zoals typisch voor die periode werden de gedetineerde mannen geconfronteerd met deportatie naar de uithoeken van de Sovjet-Unie, vooral Siberië.

De actie werd geleid door Antoni Heda, codenaam 'Szary' (Grey), een voormalige majoor in Polen's Home Army (AK), de officiële ondergrondse strijdmacht die loyaal was aan de regering in ballingschap in Londen.

Heda viel de gevangenis binnen in het donker met een 250 man eenheid, meestal samengesteld uit oud-AK mannen. Hij bestormde met succes het gebouw, dat een gevangenis was sinds 1816, ten tijde van het Russische tsaristische rijk.

Hoewel Heda eerder gediend had in het Home leger, was de strijdkracht officieel ontbonden in januari 1945.

Dit geschiede omdat Stalins Rode Leger, dat een belangrijke rol had gespeeld in de bevrijding van Polen van de nazi-bezetting, officieel een bondgenoot was van Polen en de westerse mogendheden.

Niettemin, werden in 1944, Hoem Army eenheden die geholpen hadden Oost Polen te bevrijden, in samenwerking met het Rode Leger onveranderlijk gearresteerd door de Sovjets nadat de klus geklaard was.

Zij die bevrijd waren uit de Kielce gevangenis in het volgende jaar betrok vele verzetsstrijders, maar ook figuren die vijanden van het communistische regime waren, inclusief de lokale rechters en advocaten.

Groot-Brittannië en Amerika hadden officieel de erkenning van de Poolse regering in ballingschap op 5 juli 1945 ingetrokken, een maand voor de gevangenis uitbraak. De Westerse mogendheden hadden ingestemd met een compromis van Stalin, waarbij de Russische leider toezicht zou houden op vrije verkiezingen, een mogelijkheid die niet is uitgekomen.

Antoni Heda werd in 1948 gearresteerd in Gdynia, het noorden van Polen. Hoewel gevangen genomen en ter dood veroordeeld voor zijn diverse activiteiten, werd hij vrijgelaten, samen met duizenden anderen na de dooi die op Stalin's dood volgde.

Heda werd uiteindelijk lid van de Solidariteit protestbeweging, en werd als voorzitter gekozen van de Onafhankelijke Veteran Association, de eerst zulke groep in het communistische Polen.

Hij werd bevorderd tot de rang van generaal in 2006, en stierf twee jaar later, op de leeftijd van 91 jaar.

http://www.thenews.pl/1/9/Artykul/52869,Spectacular-1945-jail-break-remembered     04.08.2011

[Pieszyce]

Raadsel van de verdwenen Derde Rijk dossiers

De politie in Kraków het zuiden van Polen werken samen in een sensationeel internationaal onderzoek dat kan leiden tot het terugvinden van een reeks verloren Nazi WO II tijdperk dossiers.

De zaak draait om een brief die dit jaar gevonden werd in de archieven van de voormalige communistische veiligheidsdiensten.

Gedateerd 1986, werd een zes pagina's tellende brief ontdekt door een archivaris van het door de Poolse staat gesponsorde Instituut van Nationale Herinnering (IPN).

De niet geïdentificeerde informant richt zich tot een kolonel van de veiligheidsdiensten, aankondigend "feiten uit het verleden in verband met documenten van het hoogste belang."

Volgens de auteur, kaapte in januari 1945, een troep van Polen's officiële oorlogstijd ondergrondse leger (AK) een nazi-konvooi, dat op weg was van Auschwitz naar Berlijn.

De colonne handelde op het bevel van de beruchte gouverneur Hans Frank, top handlanger van Hitler in de zogenaamde "overheid" van het bezette Polen.

De auteur van de brief onthult dat het konvooi archieven van de Gestapo in Kraków vervoerde in tien dozen, en dat deze gehouden waren op het terrein van het Auschwitz concentratiekamp.

De mysterieuze briefschrijver beweert dat de documenten gedetailleerde "persoonlijke dossiers" bevatten over "Gestapo informanten" en over "mensen van Duitse afkomst die niet werden geëvacueerd met het Duitse leger," ook materiaal met betrekking tot het vooroorlogse Poolse inlichtingen netwerk.

In januari 1945 was de oorlog al verloren voor de Duitsers en de Sovjets hadden al een grote strook van Polen bezet.

De auteur van de brief legt uit dat vanwege het feit dat het Rode Leger over Polen heen veegde- en het daarmee gepaard gaande gebrek aan vertrouwen jegens de Russen - de Poolse verzetsstrijders besloten om de archieven te verbergen te midden van de verzegelde keien in de locatie Kraków. De informant geeft de precieze locatie.

Volgens de Poolse krant Gazeta Wyborcza, heeft Marek Lasota van de Kraków tak van het IPN bevestigd dat enkele nazi-bestanden - geoormerkt om naar Kraków vervoerd te worden - nog nooit gevonden zijn.
 
Ook heeft hij onthult dat IPN volgende week zal beslissen wanneer de site onderzocht zal worden, die geheim wordt gehouden tot de operatie voorbij is.

Blijkbaar, voorkwam de val van het IJzeren Gordijn dat communistische agenten via onderzoek het konden volgen.

De niet-ondertekende briefschrijver ontpopte zichzelf als zijnde een familievriend van de Poolse verzetscommandant die de dossiers had verstopt. Alvorens te sterven in de jaren '70, had de commandant, genaamd Migocki, zijn zoon de details van de operatie toevertrouwd.

Echter, toen de zoon en zijn vriend de keien enkele jaren later aanwees, vonden zij dat zij geen uitrusting bezaten om de rotsen te openen.

Of de hele brief is een uitgewerkte hoax of een buitengewone hint die documenten van onschatbare waarde zou kunnen vinden moet in de komende maanden nog duidelijk worden.

http://www.thenews.pl/1/10/Artykul/54361,Riddle-of-missing-Third-Reich-files    01.09.2011  

[Pieszyce]

WO II Nazi masterplan - een Kraków zonder Polen ...

Dinsdag markeert de 72e herdenking van de nazi-Duitse bezetting van Kraków, het zuiden van Polen en de geplande verwijdering van de Polen uit hun stad.

In tegenstelling tot de ontwikkelingen in vele andere steden in Midden-Europa, het lot zou de romp van het architectonische erfgoed van Kraków van de ondergang sparen.

Echter, de stadsbevolking had minder geluk.

"Het was voor de Duitsers duidelijk dat de bezetting effectief zou zijn ten aanzien van 'krachten vijandig tegenover het Duitse Rijk'," heeft historicus Andrzej Chwalba verteld aan de Poolse radio.

"Vooral de Poolse intelligentsia, die verwijderd zouden kunnen worden of geïntimideerd," voegde hij eraan toe.

"Vandaar de beruchte Sonderaktion Kraków (november 1939), die de arrestatie zag van 183 professoren, voornamelijk uit de Jagiellonian Universiteit, en hun deportatie naar vernietigingskampen," zei hij.

In maart 1941, had een joodse getto in Kraków's Podgorze district, ten zuiden van de rivier de Vistula, de meerderheid van de joodse bevolking van de stad al geherhuisvest in landelijke gebieden.

Van de vooroorlogse 70.000 of zo joodse stadinwoners, wordt het geschat dat slechts ongeveer 10 procent van hen de oorlog overleefden, onder hen een jonge Roman Polanski.

Zoals professor Chwalba benadrukt, voorzag een nazi-plan van 1942 de verwijdering van alle Polen uit het centrum van Kraków naar het Podgorze district, volgend op de vernietiging van de Joden.

Groepen van de beruchte Hitler Jugend waren gevoelig voor het schreeuwen van: "We willen Kraków zonder de Polen!"

Zoals het was, Kraków was ook een bolwerk van verzet.

"Krakow werd het tweede centrum van verzet na Warschau," merkte de professor op, eraan toevoegend dat "het verwonderlijk is hoe weinig er bekend over is," zegt Chwalba.

Dit omvatte niet alleen de militaire acties, maar ook het clandestiene onerwijs voor meer dan 1500 studenten. De toekomstige paus Johannes Paulus II zelf nam deel aan ondergrondse theatervoorstellingen.

Afgelopen zomer, opende de stad een museum gewijd aan de bezetting in de voormalige emaille fabriek van Oskar Schindler, de Duitse ondernemer en nazi-partijlid die meer dan 1000 inwoners van het getto gered heeft.

Later dit najaar zal het Internationaal Cultureel Centrum op Kraków marktplein gastheer zijn van een tentoonstelling getiteld 'jacht op het modernisme: Verboden kunst in het Derde Rijk', die profielen omvat van Poolse kunstenaars die door de nazi's vervolgd werden.

http://www.thenews.pl/1/10/Artykul/54608,WW-II-Nazi-masterplan-%E2%80%93-a-Krakow-without-Poles%E2%80%A6    06.09.2011  

[Pieszyce]

Historici ontdekken onthullende memoires WO II

Een voorheen onbekende memoires van een van de slachtoffers van een beruchte WO II nazi operatie tegen de Poolse intelligentsia is in Kraków gevonden.

Zygmunt Starachowicz, afgestudeerd in de rechten aan de Jagiellonian Universiteit (UJ) van Kraków, werd gevangen genomen in de beruchte Sonderaktion Krakau van november 1939, waarbij 183 wetenschappers werden gearresteerd door het bezettende nazi regime.

Ongeveer 144 van de gearresteerden waren professoren van de UJ, en alle 183 werden naar het concentratiekamp Sachsenhausen, vlakbij Berlijn gezonden.

Franciszek Wasyl, een archivaris bij de UJ, vertelde het Poolse persagentschap dat de memoires "de langste en meest gedetailleerde beschrijving is van de eerste vier dagen van Sonderaktion Krakau van al degenen die tot u toe openbaar zijn gemaakt."

Dr. Krzysztof Stopka zei dat het verslag "interessante profielen" bevat van de gedetineerden, opmerkend dat de schrijver "uitstekend de gevangenen en de relaties tussen hen portretteert."

Als het was, werd de jonge Starachowicz gearresteerd ten gevolge van een ziek fortuin.

Hij was toevallig in het Universiteit centrale Collegium Novum gebouw op 6 november 1939, omdat hij een document had ondertekend waaruit blijkt dat hij voor zijn examen geslaagd was.

Door deze samenloop van omstandigheden, werd hij gearresteerd met de andere 182 academici.

Twintig van de gevangenen stierven als gevolg van de beproeving, maar na internationale protesten, werden de academici vrijgelaten in twee opeenvolgende golven.

Zygmunt Starachowicz schreef zijn verslag in het begin van 1941. De memoires lagen zeventig jaar in een ongeopende envelop, totdat het werd ontdekt door leden van zijn familie.

Zoals het was, na zijn vrijlating, werkte de auteur samen met de ondergrondste, leidend clandestiene lezingen in wet en geschiedenis, en het vervalsen van documenten voor de officiële "Home Army" (AK), de officiële weerstandsmacht gesteund door de Poolse regering in ballingschap in Londen.

Hij werd door de nazi's in juli 1944 gearresteerd, maar de familie is niet zeker van de precieze omstandigheden van zijn dood.

Echter, Katarzyna Starachowicz, zijn achterkleindochter, vertelde de krant Rzeczpospolita dat twee versies gecirculeerd hebben, een dat hij door de nazi's in Krakóws Montelupi gevangenis werd neergeschoten, de ander dat hij omkwam in een concentratiekamp.

Details van de memoires werden vrijgegeven door UJ om het te laten samenvallen met de 72e herdenking van de arrestaties deze maand. Het verslag is klaar om volledig gepubliceerd te worden.

http://www.thenews.pl/1/9/Artykul/59332,Historians-uncover-revelatory-WW-II-memoir    29.11.2011