we bezoeken Westerplatte en de Sejm van polen

Dinsdag 10 mei 2005

Om acht uur schuiven we in het restaurant van het hotel aan voor een heerlijk ontbijt, waarmee onze dag meteen goed ingeluid wordt. Een half uur later staat onze gids al te trappelen van ongeduld, want zij wil ons vandaag alle interessante plekken van Gdansk laten zien. We gaan eerst naar Westerplatte, de plaats waar in 1939 de Tweede Wereldoorlog is begonnen. Daar aangekomen lopen we van herdenkingsplek naar herdenkingsplek en ondertussen bekruipt ons het gevoel dat we verschrikkelijk blij mogen zijn dat wij opgroeien en leven in een vrij land, zonder dreiging van zo’n verschrikkelijke oorlog. Bij de herdenkplek voor de gevallenen op Westerplatte houden we een indrukwekkend moment van stilte. Ook het kapot geschoten hoofdkwartier van de Poolse soldaten doet ons stilzwijgen.
Na twee indrukwekkende uren, rijden we weer weg van Westerplatte en gaan terug naar de binnenstad van Gdansk. Daar laat de gids ons een aantal mooie plekjes van de stad zien. Ze legt uit dat het niet vreemd is dat we direct aan Amsterdam moesten denken toen we de stad zagen, want in de zestiende eeuw is Gdansk grotendeels door Nederlandse architecten ontworpen en gebouwd. In een winkeltje in de stad slaat Deb een flinke fles Goldwasser in voor haar vriendje en ik trek m’n portemonnee leeg voor een zilveren armbandje met prachtige amberstenen voor Shir.

Vervolgens rijden we door naar de haven, waar op de werf van Gdansk het verhaal van het Solidarnosc van Lech Walesa is begonnen. Het imposante monument voor de arbeiders van de scheepswerf doet ons wederom een moment stilzwijgen. Vervolgens brengen we een bezoek aan het Solidarity Museum en de tentoonstelling ‘Roads to Freedom’. Razend interessant en we vonden het dan ook jammer dat we hier slechts zo kort konden blijven.

Na een snelle hap in restaurant Goldwasser (waarbij onze maag overigens op positieve wijze weer bijzonder gevuld werd) gaan we door naar het gebouw waar de politieke tak van Solidarnosc zetelt. We ontmoeten daar Edward Szwajkiewicz en Bogdan Olszewski. Eerstgenoemde is lid van de vakbond Solidarnosc, havenarbeider in Gdansk, deelnemer aan de augustusstakingen in 1980 en deelnemer aan de beroemde Ronde Tafelgesprekken. Olszewski is mede-oprichter van Solidarnosc en de rechterhand van Walesa. Belangrijke mannetjes dus! Ze vertellen ons over hun ervaringen tijdens de woelige periode van de jaren ’80 in Polen en over het ontstaan van Solidarnosc. Het wordt ons al snel duidelijk dat deze periode van groot belang is geweest voor de Poolse maatschappij en dat deze mannen dus een belangrijk onderdeel zijn van de Poolse geschiedenis! Ze benadrukten dat het met name voor oudere Poolse arbeiders nog altijd moeilijk is om werk te krijgen en het pensioen te regelen, maar dat ze voor geen goud terug zouden willen naar de vroegere communistische tijd.

Om half zes moet Malgorzata jammer genoeg dan echt het gesprek beëindigen, want onze ‘limo’ staat alweer te wachten en we moeten nog terug naar Warschau! De bestuurder geeft zijn bus weer flink de sporen en nadat we onderweg wat eet- en plasproblemen hebben overwonnen, arriveren we rond half twaalf weer bij ons vertrouwde hostel. Daar duiken we direct ons bed in, want morgen staat er weer zo’n drukke dag te wachten.

Woensdag 11 mei 2005

Deze dag stond geheel in het teken van politiek. Om negen uur staan we op de stoep van de Sejm, waar we na het afhalen van onze officiële ‘Karta Prasa’ aankloppen bij de PSL. Deze partij, de Polish People Party, wordt geleid door Waldemar Pawlak, de voormalig minister-president van Polen. Samen met zijn rechterhand Tadeusz Samborski vertelt hij ons over het politieke klimaat in Polen, de rol van de landbouw voor de economie en de veranderingen sinds de toetreding tot de EU. Na afloop gaan we nog even snel op de foto met beide heren, want zo vaak interview je niet de voormalige minister-president van een land!
Dan verlaten we kort even de Sejm en gaan op bezoek bij het Institute of National Remembrance. Daar wordt in het archief alle informatie opgeslagen over oorlogsmisdadigers vanaf de Tweede Wereldoorlog. Zo kregen we onder andere kasten vol met dossiers van het Neurenburg-proces te zien. Die dossiers bevatten ondermeer foto’s van vermoorde joden, die op de meest verschrikkelijke wijzen om het leven zijn gebracht. Het kostte ons dan ook moeite om de foto’s onder ogen te zien en we hebben er wel even wat weg staan slikken… Onvoorstelbaar hoe mensen op de wereld elkaar zoiets aan kunnen doen!

Na dit indrukwekkende bezoek aan het archief, besloten we een vorkje te gaan prikken in restaurant Venezia. As usual bestond de ‘lunch’ van de ambassade weer uit een groot stuk vlees, een berg patat en een beetje konijnenvoer. Slecht voor de lijn hoor, zo’n studiereis! Na deze uitgebreide lunch zijn we te voet naar het ministerie van Buitenlandse Zaken gegaan. Daar wilde de minister van BZ, Jan Truszczynski, uiteraard zijn diner met ‘ene’ Javier Solana onderbreken voor een gesprek met ons, want per slot van rekening is de heer Solana ‘slechts’ Hoge Commissaris voor Buitenlandse Zaken van de Europese Unie en zijn wij ‘zelfs’ studenten journalistiek uit Nederland! (komt de verbazing die wij op dat moment voelden al een beetje over??) Maar goed, minister Truszczynski (bij ons beter bekend als “Jan met de moeilijke naam”) had dus een half uurtje tijd voor ons en we hebben in die tijd een boeiend gesprek gehad over de toetreding van Polen tot de EU en de aankomende referenda in Europa over de Europese Grondwet. Leuk detail was dat “Jan met de moeilijke naam” vroeger eens een paar maanden zichzelf heeft zitten irriteren met een studie Nederlands, dus het interview is gedeeltelijk in het Engels en gedeeltelijk in het Nederlands gehouden! Dat scheelde Malgorzata weer een hoop tolkwerk, wat haar verkouden hoofd wel op prijs kon stellen.

Nadat we minister Truszczynski weer overgegeven hadden aan Javier Solana, gingen wij weer terug naar de Sejm. Daar spraken we achtereenvolgens met een afgevaardigde van Laws and Justice (PiS) en Iwona Sledzinska – Katarasinska van Civic Platform (PO), twee belangrijke politieke partijen in Polen. Helaas hadden beiden maar erg weinig tijd voor ons, zodat we niet verder kwamen dan oppervlakkig gebrabbel over hun partijen en de veranderingen in Polen sinds de toetreding tot de EU. Gelukkig konden we ons tijdens beide interviews wel weer tegoed doen aan de heerlijke Poolse koekjes, zodat dit bezoek niet helemaal vruchteloos bleef!

Nadat we ons dus door de Poolse politiek hadden heengeworsteld, gingen we nog even terug naar het Institute of National Remembrance. Daar hebben we een gesprek gehouden met drie vooraanstaande mensen van het instituut en zij hebben ons verteld over hun werk en het belang daarvan. Wederom een gesprek waarin we veel hebben geleerd, veel koekjes hebben kunnen happen en onder de indruk zijn geraakt van de vele facetten die Polen met zich meebrengt!

Na dit laatste onderdeel van onze studiereis was dan helaas de tijd aangebroken om afscheid te nemen van Malgorzata. Ze zou namelijk om acht uur weer terug vliegen naar Nederland en dus kon ze helaas niet meer met ons van het afsluitende diner genieten. We hebben haar bedankt voor alles dat ze voor ons gedaan en geregeld heeft en zijn haar dankbaar voor de kans die ze ons heeft gegeven om nader kennis te maken met Polen! Met de belofte om snel nog een keer langs de ambassade in Den Haag te komen namen we afscheid en sprongen we weer in het busje voor onze laatste rit in de ‘privé-limo’. We werden afgezet bij Sekret, een supersjiek restaurant in de ‘oude stad’ van Warschau. Daar troffen we ook Gosia weer. We hadden haar namelijk gevraagd om de gereserveerde plaats van Malgorzata in te nemen en daar zei ze natuurlijk geen nee tegen! In Sekret hebben we heerlijk gegeten en ook gelachen om alle rijkelui-patsertjes die om ons heen zaten. Want het zal best een komisch gezicht zijn geweest, zes van die rasstudenten tussen alle dure maatpakken!

Toen we rond tien uur weer in het hostel aankwamen, zijn we alvast begonnen met het inpakken van de koffers. De dames hadden namelijk nogal wat in te pakken, dus hoe eerder ze begonnen hoe beter!